Dynia, jak wszystkie warzywa dyniowate (w tym cukinia, arbuz, melon), jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Posiada ona wiele korzystnych właściwości zdrowotnych, mimo to spożycie dyni wśród Polaków nadal jest niewielkie. Tym niemniej, w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania uprawą i konsumpcją dyni na cele spożywcze.
Miąższ dyni charakteryzuje się ciekawym i niepowtarzalnym składem chemicznym, a tym samym wysoką wartością odżywczą. Zawiera małą ilość składników podstawowych (białko, tłuszcze, węglowodany), zaś stosunkowo dużą ilość witamin i soli mineralnych:
Wartość odżywcza dyni:
witamina A – 2mg/100g,
witamina B1 – 50mcg/100g,
witamina B2 – 60mcg/100g,
witamina B6 – 0,06mg/100g,
witamina C – 8mg/100g,
witamina E – 1,06mg/100g,
witamina K – 1,1ug/100g,
tiaminy – 0,5mg/100g,
ryboflawiny – 0,11mg/100g
niacyny – 0,6mg/100g
żelazo – 0,8mg/100g,
wapń – 66mg/100g,
potas – 278mg/100g,
magnez – 14mg/100g,
fosfor – 43mg/100g, [3]
Ponadto dynia, poza cennymi walorami żywnościowymi, posiada specyficzne właściwości lecznicze. Przede wszystkim jest warzywem niskokalorycznym i lekkostrawnym, jej miąższ ma wartość energetyczną około 30 kcal/100g, dlatego może być cennym składnikiem diet odchudzających. Soki i przeciery z dyni działają moczopędnie dzięki czemu warzywo to znajduje zastosowanie przy leczeniu schorzeń nerek oraz układu krążenia.
Do właściwości zdrowotnych dyni zaliczyć można jej działanie odtruwające i regulujące przemianę materii. Poza tym jej spożycie wpływa korzystnie na spadek cholesterolu i glukozy we krwi. Zapobiega tym samym cukrzycy i poprawia profil lipidowy osób mających problem z cholesterolem. Spożycie dyni wpływa stymulująco na wydzielanie żółci oraz działa łagodząco i regenerująco na przewód pokarmowy oraz wątrobę. Surowa lub gotowana dynia pomaga likwidować zaparcia i ułatwia leczenie otyłości przez regulację przemiany materii. Ponadto dyni przypisuje się również właściwości antynowotworowe (udowodniono działanie ochronne przed wystąpieniem raka płuc). [1,3,4]
Zastosowanie dyni
Ze względu na atrakcyjność dyni pod względem żywieniowym istnieje możliwość szerokiego jej zastosowania w przetwórstwie spożywczym, szczególnie w branży owocowo-warzywnej. Niestety, mimo to dynia w przetwórstwie przemysłowym jest stosunkowo mało wykorzystywana. Nadal znajduje ona głównie zastosowanie w obróbce kulinarnej, niż przemysłowej.
W przetwórstwie dynia używana jest do produkcji przecierów, dań oraz soków przecierowych dla dzieci i niemowląt. Istnieje szereg przepisów i pomysłów na przyrządzenie dyni również wywodzących się z polskiej kuchni. Można przyrządzić z niej sałatki, surówki oraz wiele innych dań. Dojrzała pomarańczowa dynia może być cennym dodatkiem do ciast drożdżowych, może być bowiem zdrowszą alternatywą do bogatych w cholesterol żółtek jaj. [1,2,3,5]
Wysoka wartość żywieniowa potwierdzona różnorodnym zestawem składników pokarmowych oraz mikro i makro elementów sprawia, iż owoc dyni stanowi cenny surowiec, możliwy do szerokiego wykorzystania przy produkcji wielu różnych dań w gastronomii jak i przetwórstwie spożywczym. [1,3]
Piśmiennictwo:
1. Biesiada A., Nawirska A., Kucharska A.Z., Sokół-Łętowska A. The effect of nitrogen fertilization methods on yield and chemical composition of pumpkin (Cucurbita maxima) fruits before and after storage. Vegetable Crops Research Bulletin 70, 202-211. 2009.
2. Gertig H. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 20073
3. Sosińska E. Możliwości wykorzystania miąższu dyni na cele spożywcze. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Inżynierii Produkcji Katedra Inżynierii i Maszyn Spożywczych
4. Strzelecka H.Warzywa dyniowate. Wydaw. Warta, Warszawa 1985.
5. Gliemmo M.F., Laorre M.E., Gerschenson L.N., Campos C.A. Color stability of pump kin (Cucurbita moschata, Duchesne ex Poiret) puree during storage at room temperature: Effect of pH, potassium sorbate, ascorbic acid and packaging material. LWT – Food Sci. and Techno. 42, 196-201. 2009.
autor:
mgr dietetyki Jakub Bukowski
absolwent Uniwersytetu Medycznego w Łodzi