W przeciągu ostatnich 30 lat obserwuje się wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości na świecie. Problem ten należy postrzegać w kategorii rozprzestrzeniającej się epidemii. Szczególnie tyczy się to krajów wysoko rozwiniętych. Wyniki najnowszych badań są alarmujące. Otyłość jest szóstym z kolei czynnikiem ryzyka, odpowiedzialnym za liczbę zgonów na świecie.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, iż problem otyłości dotyczy 400 mln, a nadwagi ponad 1,6 mld osób dorosłych na świecie. Występowanie tego zjawiska obserwuje się również we wszystkich innych grupach wiekowych. W ostatniej dekadzie XX wieku, na podstawie długoletnich badań przeprowadzonych w różnych częściach świata, liczba osób otyłych, w grupie wiekowej do 18 roku życia potroiła się. Natomiast w Europie ocenia się, że co piąte dziecko ma nadmiernie zwiększoną masę ciała.
Podobnie jak w innych krajach Europy, również i w Polsce obserwowany jest wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości. Badania przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia w ramach Narodowego Programu Zapobiegania i Leczenia Otyłości wykazały, że problem nadwagi i otyłości dotyczy około 12-14% dzieci.
Poniższa grafika ilustruje skalę problemu otyłości na świecie:
Tendencja wzrostowa występowania nadwagi i otyłości spowodowana jest zmianami stylu życia społeczeństwa:
- złym sposobem żywienia (błędne wzorce i nawyki żywieniowe),
- predyspozycjami rodzinnymi,
- niedostateczną aktywność fizyczną (niską w stosunku do ilości przyjmowanych kalorii),
- czynnikami psychospołecznymi (np. problemami w rodzinie), [1,2,3]
Nie ulega żadnej wątpliwości fakt, że stan otyłości lub nadwagi organizmu jest zawsze przejawem dodatniego bilansu energetycznego. Wynika on z nieprawidłowego żywienia i niskiej aktywności fizycznej. Na skutek wzrostu postępu technologicznego zmniejszył się wydatek energetyczny wynikający z codziennej aktywności ruchowej i stałej pracy zawodowej. Ponadto równocześnie zwiększył się dostęp do żywności, szczególnie wysoko przetworzonej o wysokiej gęstości energetycznej. Coraz częściej społeczeństwo żywi się poza domem w barach szybkiej obsługi. Nieracjonalne żywienie i stale popełniane bledy żywieniowe takie jak: nadmierne przejadanie się, nieprawidłowy skład posiłków z dużą ilością cukrów prostych i tłuszczu oraz spożywanie dań typu fast-food, przyczynia się to do wzrostu występowania otyłości w krajach rozwiniętych. [4,5,6]
Rozwiązanie problemu nadwagi i otyłości wśród społeczeństwa wymaga zdecydowanych szybkich działań profilaktycznych. Biorąc pod uwagę wciąż niską świadomość społeczną, konieczne jest wprowadzenia skutecznych programów edukacyjnych. Ograniczenie epidemii otyłości wymaga jednak nie tylko działań informacyjnych, ale przede wszystkim wysokiej jakości publicznych działań zdrowotnych, sportowych, rekreacyjnych i transportowych. Władze powinny wprowadzić również zdecydowane działanie ustawodawcze np. ograniczające swobody reklamowe i marketingowe jedzenia „śmieciowego”, a dotowanie zdrowych produktów koniecznych w diecie. [7,8]

Konsekwencje zdrowotne żywienia się daniami typu fast-food
Piśmiennictwo
1. Cichocka A. Otyłość – epidemia XXI wieku. Przemysł Spożywczy 2004/58/07
2. Szadkowska A. Otyłość u dzieci i młodzieży. Przewodnik Lek 2003, 6, 9, 54-58
3. Krawczyński M. Nadwaga i otyłość. Postępowanie żywieniowe. Katedra Pediatrii UM w Poznaniu
4. Przybylska D. Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej. Zakład Radiologii Lekarskiej z Pracownią Telemedycyny, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
5. Ostrowska L. Otyłość – przyczyny, sposoby postępowania – problem kliniczny w psychiatrii. Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii, 2011, 1, 21-28
6. Sikorska-Wiśniewska G. Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. ŻYWNOŚÄ. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 6 (55), 71 – 80
7. Bryl W. Nadciśnienie tętnicze i otyłość — narastający problem wieku rozwojowego. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2005, tom 1, nr 1, s. 26–29
8. Osiecka-Chojnacka J. Epidemia otyłości a interwencja władz publicznych. Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych nr 3(117)
autor:
mgr dietetyki Jakub Bukowski
absolwent Uniwersytetu Medycznego w Łodzi