Strona główna » Dietetyka » Dietetyka kliniczna » Dieta chorego na chorobę Leśniowskiego-Crohna

Dieta chorego na chorobę Leśniowskiego-Crohna

Data dodania: 13-03-2024

Dieta chorego na chorobę Leśniowskiego-Crohna

Pacjenta z chorobą Leśniowskiego-Crohna powinno się potraktować indywidualnie, gdyż każdy element jego leczenia w tym żywieniowego jest uzależniona od jego stanu, a w szczególności od występujących u niego dolegliwości. W leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna nie należy przeceniać sposobu żywienia. Stan pacjenta decyduje o wprowadzanej terapii żywieniowej, przez którą nie należy rozumieć tylko dietę naturalną.

Żywienie chorego polega przede wszystkim na podaży substratów białkowych i energetycznych przy użyciu naturalnych lub nienaturalnych dróg podaży, np. żywienia pozajelitowego.
 Istotą takiego żywienia jest zniwelowanie niedoborów odżywczych i energetycznych spowodowanych powtarzającymi się biegunkami a także minimalizację złego działania drażniącej treści pokarmowej na przewód pokarmowy. Współcześnie dysponujemy różnymi klinicznymi metodami żywienia pacjenta. W przypadku braku możliwości zastosowanie naturalnego żywienia doustnego, chory zmuszony jest stosować żywienie parenteralne lub dojelitowe.
 

Ogólne zalecenia żywieniowe dla chorych na Leśniowskiego-Crohna

W chorobie Leśniowskiego-Crohna w okresie zaostrzeń chory przechodzi na dietę płynną, którą powinien prowadzić nie dłużej niż 3 dni. Natomiast w okresie remisji chory powinien spożywać wszelkie produkty zgodnie z zaleceniami dietetycznymi. Dieta nie powinna radykalnie odbiegać od diety osób zdrowych, powinna być  zrównoważona i dostosowana do wieku i masy ciała pacjenta. Chory powinnien przestrzegać następujących zaleceń.
 
alt
Dieta lekkostrawna w chorobie 
Leśniowskiego-Crohna

1. Dziennie chory powinien spożywać regularnie 5-6 małych objętościowo posiłków. Przyjmowana w ten sposób żywność jest lepiej tolerowana i nie wywołuje dodatkowych dolegliwości u chorego

2. Chory powinien żywić się w sposób lekkostrawny, dlatego wszelkie potrawy wzdymające, mocno przyprawione, smażone powinien całkowicie ograniczyć. Uważać powinien także na spożywane napoje, gdyż picie mocnej kawę i herbaty może nasilić objawy. Pokarmy ciężkostrawne mogą zwiększyć liczbę wypróżnień oraz nasilić dolegliwości bólowe jamy brzusznej. Do  artykułów spożywczych mogących wywoływać dolegliwości zaliczmy także: mleko i jego przetwory, jaja, pszenica, drożdże, pomidory, banany, kukurydza i wino.

3. Stan zapalny, gorączka i zwiększony katabolizm komórkowy sprawiają, iż podwyższa się zapotrzebowanie organizmu chorego w energię, dlatego choremu zaleca się dietę bogatoenergetyczną. W ciągu dnia pacjent powinien dostarczyć od 2500 do 3000 kcal energii do organizmu.

4. Niedobory białka występują bardzo często u chorego. Dlatego ważne jest, aby pacjent dostarczał w diecie odpowiednią do stopnia niedożywienia ilość białka. Zaleca się około 100-120 g białka w diecie. Doskonałymi produktami bogatymi w łatwo przyswajalne białko są ryby, mięso i nabiał.

5. Dieta powinna charakteryzować się niską zawartością tłuszczu. Tłuszcz stanowić powinien zaledwie 20% ogólnej energii pożywienia. Zaleca się spożycie od 50 do 70g tłuszczu dziennie. Do gotowanych potraw dodaje się go najlepiej w surowej postaci, natomiast w momencie jego nietolerancji podaje się go w formie kwasów tłuszczowych o średnim łańcuchu węglowym.

6. Węglowodany w diecie chorego powinny stanowić podstawowe źródło energii, ich udział w żywieniu powinien zapewnić 60% całodobowej energii.

7. Dieta powinna być nastawiona na oszczędzanie przewodu pokarmowego, dlatego chory powinien dokładnie obierać warzywa i owoce. W sklepie powinien dobierać młode i delikatne warzywa. Owoce pestkowe spożywać bez pestek. Warzywa i owoce spożywać najlepiej w przetartej postaci lub w postaci soków.

8. Ważne jest aby chory suplementował niektóre składniki odżywcze, szczególnie witaminę B12 i kwas foliowy oraz sole mineralne: wapń, cynk, magnez. Istotne jest to ze względu na niedobory spowodowane zwiększonym zapotrzebowaniem, stanem złego wchłaniania a także stratami z powodu biegunek.

W okresie zaostrzenia dolegliwości, dobrze jeśli pacjent przestrzega dodatkowo następujących zaleceń żywieniowych.

1) Chory powinien dbać o odpowiednie rozdrobnienie spożywanego pokarmu poprzez dokładne żucie.

2) Chory powinien spożywać dostateczną ilości płynów, gdyż zapobiega to problemom związanym z pasażem treści pokarmowej.

3) Prowadzona dieta przez chorego, powinna zapobiegać nadwadze.
 

alt
Dieta lekkostrawna w chorobie 
Leśniowskiego-Crohna

Inne zasady postępowania żywieniowego zostały opublikowane przez World Gastroenterology Organisation. Dotyczą one nie tylko choroby Leśniowskiego-Crohna ale i chorujących na wrzodziejące zapalenie jelita. Ustalone zostały w postaci następujących zaleceń:

1) W okresie zaostrzenia, należy ograniczyć ilość błonnika w diecie; nie zaleca się wykluczenia produktów mlecznych, jeśli są one dobrze tolerowane.

2) Zaleca się dieta wysokobłonnikowa u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem odbytnicy, jeżeli występują zaparcia.

Postępowanie żywieniowe odgrywa ważną role w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna. Zaburzenia trawienia i wchłaniania substancji odżywczych z aktywnym działaniem procesu chorobowego u wielu pacjentów przyczynia się do wystąpienia niedoborów pokarmowych. Jedną z możliwości prewencji tych niedoborów i poprawy stanu chorego jest konsekwentne przestrzeganie  zaleceń dietetycznych.

Produkty dozwolone i nie dozwolone w chorobie Leśniowskiego-Crohna

Dietę chorego należy dostosować do stanu chorego, trzymając się sztywno określonego schematu. Chory powinien wiedzieć jakie produkty są dozwolone a jakich najlepiej unikać w diecie.

TabelaWykaz produktów dozwolonych i nie dozwolonych dla chorych z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Produkty

Dozwolone

Nie dozwolone

Produkty zbożowe, mączne
i skrobiowe
białe pieczywo o niskiej zawartości błonnika (biały chleb, bułki pszenne), sucharki, makaron drobny („nitki”), kaszka pszenna, ryż pieczywo razowe, grube makarony, grube kasze, otręby, mąki razowe
Mleko i przetwory mleczne mleko i przetwory mleczne są przeciwwskazane, chorzy bowiem źle je tolerują można podawać mleko, maślankę, twaróg chudy – jeśli chory nie ma żadnych dolegliwości po spożyciu
Warzywa
i owoce
pomidorów bez pestek i skórki, kalafior (jeśli jest tolerowany), marchew, dynię, szpinak, sałatę, buraki, szparagi, pietruszkę, seler,

 

 

 

jabłka, brzoskwinie, morele (z których należy usunąć skórkę), truskawki, maliny, porzeczki, melony, banany

kapustę, brukselkę, fasolę białą, fasolkę szparagową, groch, groszek zielony, soję, cebulę, brukiew, rzodkiewkę, kalarepę, jarmuż, paprykę, pory, gruszki, czereśnie, wiśnie, śliwki, owoce suszone
Mięso
i przetwory mięsne, drób, ryby
chude gatunki mięsa: cielęcina, kurczaki i indyki bez skórki, chudą wołowinę, króliki, chude gatunki wędlin: polędwica, szynka, parówki odtłuszczone, chude gatunki ryb: szczupak, dorsz, sandacz, leszcz, sola, płastuga, kargulena tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna oraz podroby, tłuste gatunki wędlin np. wędliny podrobowe i konserwy, wędzone i marnowane ryby,  tłuste gatunki ryb: makrela, węgorz, łosoś, sardynki, śledź, wędzone i marynowane
Tłuszcze
do smarowania
i oleje
ograniczona ilość masła lub margaryny miękkiej  (kubkowej), oleju sojowego albo słonecznikowego. łój, smalec, słonina, margaryny twarde
Ziemniaki ziemniaki gotowane całe lub tłuczone, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków sałatki ziemniaczane z majonezem, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, frytki
Potrawy z jaj jaja na miękko, omlety przygotowane na parze, suflety jaja smażone lub gotowane na twardo, jajecznica, jaja faszerowane
Zioła, przyprawy zielona pietruszka, koperek, wanilia, kminek, kwasek cytrynowy, sól i cukier pieprzu, papryki, octu, musztardy, curry, chili
Cukier, słodycze
i ciasta
lody, galaretki, ciasta bez owoców, orzechów i czekolady wyrobów cukierniczych, szczególnie tortów, ciast z kremami, dodatkiem alkoholu lub kawy
Napoje słabą herbatę, kawę zbożową, soki owocowe i warzywne wszystkie napoje gazowane, kawa (zwłaszcza mocna), napoje alkoholowe

Źródło: M.Makarewicz-Wujec, Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna.http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart60112.htm

Wszelkie potrawy chory powinien spożywać w postaci gotowanei, duszonej (bez wcześniejszego obsmażania). Doskonałą metodą obróbki technologicznej żywności jest pieczenie w folii. Przyrządzone w ten sposób potrawy są dużo zdrowsze dla chorego niż potrawy przyrządzone tradycyjnym pieczeniem. Chory musi bezwzględnie unikać potraw zasmażanych, zapiekanych i smażonych. Polecane potrawą dla chorego są mięsa i ryby w zmielonej formie, po uprzednim ugotowaniu, np. pulpety, budynie mięsne.

Piśmiennictwo
1. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka. PZWL Warszawa 2007
2. Hasik J., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN Warszawa 2007
3. Chojnacki J., Kliniczne aspekty żywienia w chorobach wewnętrznych. Dział Wydawnictw i Poligrafii Uniwersytety Medycznego w Łodzi Łódź 2008
4. Naubauer K., Poniewierka E., Rola diety w nieswoistych zapaleniach jelit. Gastroenterologia Polska 2010,17,74-76
5. Makarewicz-Wujec M., Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna. http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart60112.html. 6 czerwiec, 2001
6. Gibson P. R. Iser J., Choroba zapalna jelit. Lekarz Rodzinny 2006,3,332-340

autor: mgr dietetyki Jakub Bukowski absolwent Uniwersytetu Medycznego w Łodzi


Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Dietetyka kliniczna
USTAWIENIA PLIKÓW COOKIES
Są zawsze włączone, ponieważ umożliwiają podstawowe działanie strony. Są to między innymi pliki cookie pozwalające pamiętać użytkownika w ciągu jednej sesji lub, zależnie od wybranych opcji, z sesji na sesję. Ich zadaniem jest umożliwienie działania koszyka i procesu realizacji zamówienia, a także pomoc w rozwiązywaniu problemów z zabezpieczeniami i w przestrzeganiu przepisów.
Pliki cookie funkcjonalne pomagają nam poprawiać efektywność prowadzonych działań marketingowych oraz dostosowywać je do Twoich potrzeb i preferencji np. poprzez zapamiętanie wszelkich wyborów dokonywanych na stronach.
Pliki analityczne cookie pomagają właścicielowi sklepu zrozumieć, w jaki sposób odwiedzający wchodzi w interakcję ze sklepem, poprzez anonimowe zbieranie i raportowanie informacji. Ten rodzaj cookies pozwala nam mierzyć ilość wizyt i zbierać informacje o źródłach ruchu, dzięki czemu możemy poprawić działanie naszej strony.
Pliki cookie reklamowe służą do promowania niektórych usług, artykułów lub wydarzeń. W tym celu możemy wykorzystywać reklamy, które wyświetlają się w innych serwisach internetowych. Celem jest aby wiadomości reklamowe były bardziej trafne oraz dostosowane do Twoich preferencji. Cookies zapobiegają też ponownemu pojawianiu się tych samych reklam. Reklamy te służą wyłącznie do informowania o prowadzonych działaniach naszego sklepu internetowego.
ZATWIERDZAM
Korzystanie z tej witryny oznacza wyrażenie zgody na wykorzystanie plików cookies. Więcej informacji możesz znaleźć w naszej Polityce Cookies.
USTAWIENIA
ZGADZAM SIĘ